Even napraten: Participatie in de wijkontwikkeling (kennisatelier 5 oktober)

Participatie is en blijft een hot topic. Tijdens het kennisatelier van 5 oktober bespraken we verschillende invalshoeken met betrekking tot participatie in wijkontwikkelprocessen.

Opbouwwerkers
Paul Vlaar & Hanspaul Maarseveen
Opbouwwerkers werken aan community development: een sociale basis binnen wijken, buurten en dorpen. Paul is actief in de Arnhemse wijk Hoogkamp, waar hij merkt dat gemeenten en netbeheerders nadrukkelijk bezig zijn met technische aspecten. Als opbouwwerker is hij van mening dat de vorming van duurzame wijken vooral ook een sociaal proces is.

Opbouwwerkers dienen heel sterk in de leefwereld van mensen in de buurt of wijk aanwezig te zijn en ervoor te zorgen dat bewoners ergens terechtkunnen en gehoord worden. Daarnaast werkt een opbouwwerker aan het versterken van lokale gemeenschappen en de sociale infrastructuur binnen thema’s als duurzaamheid, leefbaarheid, sociale veiligheid en gelijke kansen. Door bewoners te stimuleren en te activeren zorgt een opbouwwerker ervoor dat talenten in de wijk optimaal benut worden en dat bewoners zélf dingen organiseren. Hierbij helpt het verbinden van informele en formele netwerken binnen deze (kwetsbare) gebieden.

Duurzaamheid
In het kader van duurzaamheid ondersteunt een opbouwwerker in het tegengaan van energiearmoede. Paul ziet dat veel regelingen en subsidies niet bij de mensen terechtkomen die ze het hardst nodig hebben. Opbouwwerkers helpen deze groep ter bevordering van een sociaal rechtvaardige energietransitie. Ook bewonersinitiatieven die zich richten op duurzaamheid en energiebesparing worden ondersteund door opbouwwerkers. Hierbij is het van belang dat bewoners de koers bepalen.

In de Arnhemse wijk Malburgen is Hanspaul werkzaam als opbouwwerker, waar ze sterk vanuit een bottom-up-aanpak duurzaamheid aankaarten bij de bewoners. In de wijk maken ze gebruik van een reizende tentoonstelling waarin verduurzamen het thema is. In het buurthuis vinden allerlei workshops en lessen plaats. Hanspaul gebruikt deze momenten om in te springen en mensen kort bij te praten over energiebesparing en in contact te brengen met energiecoaches in de wijk. Bewoners kunnen ook zelf opgeleid worden tot energieambassadeur of energiecoach.

De presentatie van Paul en Hanspaul vind je hier. Ook kun je hun verhaal nog eens terugkijken.

Aanpak & online tools
Bas Schoemakers & Marjolijn Horsselenberg

Onder met motto “samen plannen maken” werkt Bas met Iris Advies al 20 jaar aan participatieprojecten voor wijkvernieuwing. Hij heeft veel gewerkt aan projecten voor de herinrichting van de openbare ruimte en ziet dat de onderwerpen duurzaamheid en klimaatadaptie een steeds prominentere rol innemen.

Bij een participatieaanpak is het vormen van een initiatiefgroep een belangrijke eerste stap. Welke bewoners of partijen betrek je hier bij? Volgens Bas komt het regelmatig voor dat bewoners oud zeer uit vorige projecten of trajecten met zich meedragen. Stap dan juist eerst op die mensen af en vraag hen om mee te doen. Deze personen zijn waardevol omdat ze zo hun stem laten horen. Dit bood gelijk het antwoord op de vraag van deelnemers van het kennisatelier: zij vroegen zich af hoe je bij bewoners het vertrouwen terug kan krijgen. Om alle belanghebbenden voor een bepaald gebied in kaart te brengen kan het helpen om aan de eerdergenoemde personen te vragen wie nog meer benaderd moet worden voor ideeën of advies.

Online tools
Een hoeksteen voor een goede participatieaanpak is dat men daadwerkelijk in de gelegenheid is om te participeren. Om dit te realiseren kan de technologie een hulpmiddel zijn. Marjolijn vertelde over verschillende vormen van online tools voor participatie. Bij het breed ophalen van meningen zijn enquêtes of polls een laagdrempelige wijze om mensen (anoniem) naar hun mening te vragen.
Volgens deelnemers van het kennisatelier kan het betrekken van jongeren en mensen met jonge kinderen een uitdaging vormen voor participatieprojecten. Volgens Marjolijn kunnen online tools hier erg voor geschikt zijn, omdat deze doelgroepen graag op deze manier participeren.

In gesprek
Na de presentaties ging de discussie verder in subgroepen. Een van de discussiepunten kwam van een gemeenteambtenaar en haar wijk, waar in samenwerking met een bewonersgroep gewerkt wordt aan een Wijkuitvoeringsplan. Hier komen veel uitdagingen bij kijken. Om het participatieproject weer goed te laten lopen adviseert Bas om zo veel mogelijk belangen in de wijk aan tafel te krijgen zodat alle voor- en tegengeluiden gehoord worden. Zorg na het maken van besluiten ook voor een goede terugkoppeling naar de wijk.

Wil je meer weten over de participatieaanpak van Bas en Marjolijn? Hier kun je het kennisatelier terugkijken en hier vind je de presentatie.